اوایل سال ۲۰۲۳، تعداد کاربران فعال شبکه اجتماعی «تیک تاک» به یک میلیارد نفر کاربر رسید و همین رقم از لحاظ محبوبیت آن را در رتبه چهارم پس از فیسبوک، یوتیوب و اینستاگرام قرار داد. مدل کسب و کار تیک تاک بر روی تبلیغات به عنوان منبع اصلی درآمد متمرکز شده و تا سال گذشته هیچ بازاریابی نمی‌توانست در مقابل آن مقاومت کند. در همین حال، رقابت در بازار ویدئو‌های کوتاه زمانی تشدید شد که اینستاگرام قابلیت «Reels» و یوتیوب قابلیت «Shorts» را راه اندازی کرد. این قبیل نوآوری‌ها قصد تقلید از روی تیک تاک را داشتند. علاوه بر این، یوتیوب استفاده از مقیاس بزرگ تر و تقسیم سخاوتمندانه درآمد تبلیغاتی را محور فعالیت‌های خود قرار داده بود. در نهایت این سوال به ذهن خطور می‌کند که آیا همه این چهار شبکه می‌توانند به روند جذب مخاطبان و تولید کنندگان ادامه دهند یا رقابت فزاینده در دنیای رسانه‌های اجتماعی، یک یا چند نفر از این بازیگران بزرگ را حذف خواهد کرد؟ پروفسور «فلیکس اوبرهولزر-گی»، کارشناس استراتژی رقابتی و رقابت بین‌الملل در مورد بازار داغ رقابت و تقلید بین شبکه‌های اجتماعی با مجری معروف تلویزیونی، برایان کنی، مصاحبه ای کرده که در زیر به شرح آن می‌پردازیم:
برایان کنی: سلام. امروز تصمیم گرفته ایم به بحث و گفتگو درباره رقابتی تر شدن اوضاع و تلاش شبکه‌های اجتماعی برای بقا و ادامه حیات بپردازیم. نظر شما در این مورد چیست؟
فلیکس اوبرهولزر-گی: مساله مهم در این میان، تقلید و کپی برداری است. در نهایت، تمام موفقیت‌های مالی از تمایز حاصل می‌شود. شما باید راهی پیدا کنید تا متفاوت بوده و کسب و کاری راه بیندازید که ارزش ایجاد کرده رقبا نتوانند به راحتی از آن کپی برداری کنند. با این حال، فناوری مدرن کاری کرده تا به سرعت از ایده‌های جدید تقلید شده و همه چیز آنقدر سریع اتفاق بیفتد که تا به خود آیید ببینید که شکست خورده اید. تحقیقات و مطالعات در این زمینه به همه خواهد فهماند که چرا این اتفاقات افتاده و چه زمانی می‌توان از آن به نفع شرکت بهره برد.
برایان کنی: در ادامه، می‌خواهیم بدانیم چگونه به این درک دست یافتید که باید چنین تحقیقاتی را انجام دهید؟
فلیکس اولرهولزر-گی: امروز هر جا وارد می‌شویم، بحث تیک تاک داغ است. از نظر من جالب اینجاست که مقررات خاصی در مورد رسانه‌های اجتماعی تصویب نشده و همه ما می‌دانیم که گشت و گذار طولانی در رسانه‌های اجتماعی، به ویژه برای کودکان و نوجوانان، مضر است. این اولین موضوعی است که ذهن من را درگیر کرده است. در وهله دوم، آنچه به نظر من جذاب است، این است که همه این پلتفرم‌ها از قانونی واحد بهره میبرند. هر چه پلتفرم جذاب تر، قدرتمند تر بوده، افراد محتوای بیشتری از آن دریافت کرده و در ادامه روز به روز بر تعداد کاربرانش افزوده می‌شود. در نهایت این نکته به ذهن خطور می‌کند که به عنوان یک شبکه اجتماعی، تسلط بر بازار از شما یک پلتفرم قوی ساخته و آن وقت جایگزین کردن شما واقعا سخت و دشوار است.
برایان کنی: شما قبل تر از چند رقیب بزرگ تیک تاک نام بردید اما احتمالا مخاطبان دوست دارند تنها به ذکر این اسامی بسنده نکرده و توضیح کوتاهی در این زمینه بدهید.
فلیکس اولرهولزر-گی: فیسبوک همچنان به نوعی پدربزرگ شبکه‌های اجتماعی به شمار رفته و در نتیجه مردم نیز هنوز وقت زیادی را صرف گشت و گذار در این پلتفرم می‌کنند. البته کاربران فعال آن را امروزه اغلب اوقات افراد میانسال و حتی مسن تشکیل می‌دهند. در ادامه بخش بزرگی از کاربران بیست تا سی ساله بیشتر مشتاق فعالیت در اینستاگرام بوده و در نهایت نسل جوان زیر بیست سال علاقه به فعالیت در شبکه‌های اجتماعی جالبی نظیر تیک تاک داشتند. در ابتدا اوضاع به همین منوال پیش می‌رفت اما الان دیگر نسل‌های قبل تر نیز جذب تیک تاک شده اند. در حال حاضر هوش مصنوعی مولد از تیک تاک ابزاری مفید جهت اطلاع رسانی ساخته و حتی وقتی سخن از اخبار اقتصادی و سیاسی نیز به میان می‌آید، تیک تاک منبعی موثق برای کاربرانش به شمار خواهد رفت.
برایان کنی: تیک تاک برای من هم جذابیت فراوانی دارد. بیایید کمی در مورد موسسش صحبت کنیم؟ به نظر شما او چطور انسانی است؟
فلیکس اوبرهولزر-گی: ژانگ یی مینگ، به عنوان یک کارآفرین سریالی، سابقه کار برای یک سری شرکت‌های بین‌المللی و چینی را داشته و حالا مدتی است که شرکت خودش را راه انداخته است. ابتدا هدف از تاسیس این پلتفرم ایجاد فضایی پر از محتوا‌های شاد و خنده دار بود اما حالا دیگر به شبکه ای خبری تبدیل شده که بر خلاف روند معمول در چین، هیچ نوع وابستگی خاصی به دولت ندارد.
برایان کنی: یکی از متمایز ترین ویژگی‌های تیک تاک، استفاده از هوش مصنوعی مولد و شیوه ارائه محتوا به مردم است. این قبیل دستاورد‌ها در طول مسیر به دست آمد یا از همان اول برای آن‌‌ها برنامه ریزی شده بود؟
فلیکس اوبرهولزر-گی: استفاده از الگوریتم‌های موجود در این عرصه موجب کشف نوع محبوب محتوا میان کاربران می‌شود. در واقع هوش مصنوعی چنین ارمغانی را به همراه آورده است. مثلا اگر بیش از ده هزار نفر به یک ویدئو واکنش مثبت نشان دهند، محبوبیت بالای آن برای پلتفرم ثابت می‌شود.
برایان کنی: یکی از نکات جالب در مورد تیک تاک، رشد نجومی تعداد کاربران این شبکه اجتماعی در مدت زمانی کوتاه است. به نظر شما دلیل این پیشرفت سریع چیست؟
فلیکس اوبرهولزر-گی: معمولا وقتی بینندگان بیشتری دارید، اگر تولید محتوا را واقعا آسان کنید، تولید محتوا جذاب تر می‌شود. تیک تاک در زمینه ارائه ابزار‌های فیلمبرداری، فیلتر‌ها ودیگر وسایل مورد نیاز برای انجام این کار بسیار خوب عمل کرده و همین موضوع باعث روندی به شدت افزایشی در زمینه تولید محتوا می‌شود. در نهایت تعداد کاربران به شکلی عجیب و شگفت انگیز بالا رفت. شاید جالب ترین بخش قضیه این باشد که بخش بزرگی از این پدیده‌ها توسط زنان جوان، چه نوجوان و چه در اوایل بیست سالگی خلق می‌شود.
برایان کنی: در این میان برخی افراد در تیک تاک به محبوبیت زیادی دست یافته و به نوعی تاثیرگذار هستند. به عنوان سوال پایانی به نظر شما این افراد معمولا چه ویژگی‌هایی دارند؟
فلیکس اوبرهولزر-گی: اظهار نظر کلی در این زمینه کمی سخت است زیرا شرایط در هر برهه زمانی با بقیه فرق داشته و مثلا ویدئو‌هایی که سبک زندگی بسیار پیچیده را به سخره می‌گیرند برای مدتی پر طرفدار بوده و سپس محبوبیت خود را از دست می‌دهند. به عبارتی فرمول موفقیت در تیک تاک همیشه ثابت نیست و هر از چند گاهی تغییر می‌کند.
www.hbswk.com
